Okyanus suları farklı nedenler ile sürekli olarak hareket halindedir. İşte suların bu hareket haline okyanus akıntıları denilmektedir. Okyanus akıntıları, yüzey akıntıları ile okyanus taban akıntıları şeklinde iki sınıfta incelenmektedir. Okyanus akıntıları karalar ve denizler üzerinde ikilimi de etkileyen önemli bir etmendir. Sıcak ekvatoral bölge ve soğuk kutup bölgesi arasında dolaşımı sağlayan okyanus akıntıları enerji farkını kapatan bir sistem olarak işler. Peki, okyanus akıntıları nedir ? Daha detaylı bakalım.
Dünyadaki okyanuslar üzerinde sıcak ve soğuk olmak üzere farklı akıntılar oluşur. Bu akıntıların bazı özel isimleri de vardır. Bu akıntılara örnek olarak; bir sıcak su akıntısı olan Gulf Stream Kuzey Atlantik’te yer alır. Yine bir soğuk su akıntısı olan Peru/Humbolt akıntısı Güney Pasifik’ te yer almaktadır. Okyanus akıntıları karılaştıkları alanlarda zengin bir plankton bölgesi oluşturur. Plankton bakımından zengin olan bölgelerde balıkçılık faaliyetlerine önemli katkı sunar. Bu duruma en güzel örnek Norveç kıyılarıdır.
Akıntı Neden Olur ?
Okyanuslardaki yüzey akıntılarının temel kaynağı rüzgardır. Rüzgâr enerjisi okyanus suyu yüzeyinde oluşturduğu sürtünme ile suyun hareket etmesini sağlar. Dünyanın hareketleri de okyanus akıntıları üzerinde etki gösterir. Dünyanın kendi ekseni etrafındaki dönüşü ve okyanus tabanının yapısı yüzey akıntıları üzerinde etkilidir. Literatürde bu hareket Coriolis kuvveti etkisi ile açılanır. Okyanus akıntıları nedir ? Ve nasıl oluşur? Gibi soruların cevabı bu şekilde özetlenebilir. Dünyanın hareketleri ve rüzgârlar sonucu oluşan yüzey akıntıları derin bölgelerden çıkan soğuk su akıntılarıdır.
Derin okyanus akıntıları yani taban akıntılarının temel kaynağı ise sudaki yoğunluk farkıdır. Okyanus suyu üzerinde yaşanan bu hareketler sonucunda kutuplara ulaşan sular doğur ve donar. Donan su daha yoğun hale gelmiştir. Sudaki tuzluluk ve sıcaklık oranı da değişeceğinden yoğunluk farkı kaçınılmaz olacaktır. Bu döngüde küresel bir okyanus suyu akıntısı devamını sağlayacaktır.
Comments